Voor dit prachtig vormgegeven boek, met als titel Over Het Schone. 32 bespiegelingen over organiseren en begeleiden, onder redactie van Jesse Segers en Marguerithe de Man (SIOO), schreef ik samen met Jacco van Uden een hoofdstuk.
In de inleiding van het boek wordt gesproken over Het Ware en Het Goede in organisaties, en dat deze beide domeinen daar vandaag de dag doorgaans best aardig hun plaats in hebben verworven. Maar hoe zit het met Het Schone?
Die vraag wordt in feite in alle 32 bespiegelingen als vertrekpunt genomen. In ons hoofdstuk beschrijven we wat het nieuwe woord Zorgesthetiek kan betekenen voor Het Schone, specifiek in de zorg. We plaatsen het woord tussen twee krachtige domeinen in de hedendaagse zorg, te weten Kwaliteit van zorg en Goede zorg.
Kwaliteit van zorg wordt daarbij door ons grofweg gepositioneerd als hoeder van Het Ware in de zorg:
Kwaliteit is het dominante paradigma in de hedendaagse zorg. Dit is het domein van regulering, van wetgeving en richtlijnen, standaarden en protocollen, van indicatoren, meetbaarheid, wetenschappelijk onderzoek, kennis, bewijs en Evidence Based Practice (EBP), op grond waarvan de zorg naar waarden als efficiëntie, effectiviteit, veiligheid en doelmatigheid wordt ingericht. Het is een paradigma waarbinnen men zoekt naar een beheersing van veelvoud. Het erkent hoofdzakelijk kwantitatieve data en is ingesteld op de productie van controleerbare waarheid.
Voor Het Goede in de zorg beschrijven we het niet zo omvang- en invloedrijke, maar daardoor niet minder waardevolle paradigma van Goede zorg, waarin m.n. een zorgethisch vocabulaire de boventoon voert:
Daarin wordt bescherming geboden aan de uniciteit en enkelvoudigheid van personen en van relaties in zorgpraktijken, zowel van patiënten als van zorgverleners. Goede zorg is net als Kwaliteit geworteld in een gedeelde taal. Het is echter een andere taal; een taal die in veel mindere mate geïnstrumentaliseerd is en daarmee verankerd in gedeelde zorgpraktijken. Concepten als kwetsbaarheid, waardigheid en menselijkheid staan er centraal. Binnen dit paradigma wordt voornamelijk gebruikgemaakt van kwalitatieve data, van verhalen, van individuele, exemplarische ervaringen, van zin- en betekenisgeving. Het creëert waarde
Tussen deze beide paradigma’s in proberen we vervolgens ruimte te maken voor een zorgesthetische zienswijze, die geenszins een paradigma pretendeert te zijn, maar die wel de mogelijkheid van ervaringen van schoonheid in de zorg tracht te ontsluiten. We sluiten af met voorbeelden van zorgesthetische toepassingen in de Opleiding tot Verpleegkundige van De Haagse Hogeschool.
En bestel hier het boek met alle 32 bespiegelingen: